ابوالحسن بنی‌صدر
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
 |
|
| شناسنامه | |
|---|---|
| نام کامل | ابوالحسن بنی‌صدر |
| زادروز | ۲ فروردین ۱۳۱۲ (۲۲ مارس ۱۹۳۳) |
| زادگاه | همدان، ایران |
| دین | اسلام |
| اطلاعات سیاسی | |
| تاریخ ریاست | بهمن سال ۱۳۵۸ تا خرداد ۱۳۶۰ |
| پیش از | محمدعلی رجایی |
| وبگاه رسمی | http://www.banisadr.com.fr |
| جمهوری اسلامی ایران | |
 |
|
|
ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران
دولت (قوه مجریه)
قوه مقننه
قوه قضاییه
شوراهای عالی
سایر نهادها و سازمان‌ها
رهبران
روسای جمهوری
نخست وزیران
روسای مجلس شورای اسلامی
روسای قوه قضاییه
حکومت محلی و شوراها
|
ابوالحسن بنی‌صدر (۲ فروردین ۱۳۱۲ در همدان) اقتصاددان و سیاست‌مدار اهل ایران است. او در بهمن سال ۱۳۵۸ به عنوان نخستین رئیس جمهور ایران انتخاب شد و در خرداد ۱۳۶۰ پس از چندی تنش با اعضای حزب جمهوری اسلامی و نهایتاً روح‌الله خمینی (بنیان‌گذار جمهوری اسلامی)، با عنوان «عدم کفایت سیاسی» توسط مجلس شورای اسلامی از مقام خویش عزل گردید.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] پیش از انقلاب ۵۷
بنی‌صدر در باغچه از توابع همدان بدنیا آمد. پدرش نصرالله بنی‌صدر، از روحانیون با نفوذ همدان [۱] بود که با روح‌الله خمینی نیز ارتباط دوستانه‌ای داشت. او در دانشگاه تهران، در رشته‌های اقتصاد و حقوق اسلامی تحصیل کرد و چهار سال در موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی فعالیت نمود. بنی‌صدر رهبری گروه کوچکی از دانشجویان مخالف رژیم شاه را به‌عهده داشت و دوبار به خاطر فعالیتهای سیاسی دستگیر و روانه زندان شد. پس از مجروح شدن در قیامی ناموفق علیه حکومت در خرداد ۱۳۴۲، او کشور را ترک و عازم فرانسه شد.[۲] بنی‌صدر و همچنین حسن حبیبی (معاون اول اسبق برخی از روسای جمهور ایران) که از شاگردان احسان نراقی، نظریه پرداز، محقق و یکی از موسسان بنیاد فرهنگ ایران زیر ریاست عالیه فرح پهلوی بودند به همت نراقی برای ادامه تحصیل به اروپا رفتند.[۳] او در دانشگاه سوربون پاریس دکترای خویش را احراز نمود و به تدریس در دانشگاه پرداخت.[۲]
بنی صدر در دهه هفتاد میلادی و سالهای پیش از پیروزی انقلاب، به عنوان یک ناسیونالیست اسلامی پرشور و اقتصاددان انقلابی با ایراد سخنرانی و چاپ و انتشار مقالات و کتب تالیفی خود، به مبارزه با حکومت شاه می‌پرداخت.[۴] به عقیده هاشمی رفسنجانی، در طی این سالها بنی‌صدر که نزدیکی بیشتری با جبهه ملی احساس می‌کرد و خود را تئوریسین انقلاب می‌دانست همواره درگیر رقابت با صادق قطب‌زاده (که او نیز در پاریس اقامت داشت) بود. قطب‌زاده نزدیکی فکری بیشتری با نهضت آزادی ایران داشت و به همین لحاظ بیشتر مورد تائید مبارزین اسلامی بود.[۵]در سال ۵۷ و اندکی پیش از پیروزی انقلاب، با ورود خمینی به پاریس، او جزء معدود کسانی بود که در فرودگاه به استقبال او آمد[۶] و سپس به جمع همراهان او پیوست. پس از ناآرامی‌ها و آشوبهای داخلی که سبب فرار شاه از ایران شد، این دو در تاریخ ۱۲ بهمن سال ۱۳۵۷ با پرواز ایرفرانس (که بنی صدر کرایه چارتر آنرا با چک بلامحل خودش پرداخته بود[۷]) به کشور بازگشتند.
[ویرایش] ابتدای پیروزی انقلاب
بعد از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ خمینی که عهده دار کنترل کشور بود، پس از به کار گماردن دولت موقت، بنی صدر را ابتدا در ماه تیر ۵۸ به معاونت وزارت اقتصاد و دارایی و سپس درماه آبان به سمت وزیر منصوب کرد.[۲] بنی صدر همچنین مدتی به عضویت شورای انقلاب در آمد و سپس با بروز بحران گروگانگیری کارکنان سفارت آمریکا در تهران، به یکی از تصمیم گیرندگان و مخالفین اصلی آن تبدیل شد. رقابت وی با قطب زاده، باعث شد حل این بحران ۴۴۴ روز به طول بیانجامد.[۸][۹] مدتی بعد از استعفای دولت موقت مهدی بازرگان، او با حمایت جامعه روحانیت مبارز[۱۰] برای انتخابات ریاست جمهوری کاندید شد و در پنجم بهمن ماه ۱۳۵۸ با به دست آوردن یازده میلیون رای به عنوان اولین رئیس جمهور تاریخ ایران انتخاب گشت. او دراین انتخابات، ۷۶ درصد آرا را کسب کرد. رقبای وی در این انتخابات آقایان (حسن حبیبی، احمد مدنی، صادق طباطبایی، داریوش فروهر، صادق قطب‌زاده، کاظم سامی، محمد مکری، حسن غفوری‌فرد و حسن آیت بودند و تعداد آرای این افراد مجموعا بیست و سه درصد آرای باقیمانده را تشکیل می‌داد.
| ر. | وزیر | وزارت‌خانه | ر. | وزیر | وزارت‌خانه |
| ۱ | باهنر | آموزش‌وپرورش | ۱۲ | مهندس (محمد يوسف) طاهر قزويني | راه |
| ۲ | ؟ | پست | ۱۳ | تشکیل نشده بود | رفاه |
| ۳ | تشکیل نشده بود | اطلاعات | ۱۴ | محمود احمدزاده هروي | صنایع |
| ۴ | علي اردلان | دارایی | ۱۵ | حسن حبیبی | فرهنگ |
| ۵ | بنی‌صدر،قطب‌زاده | امورخارجه | ۱۶ | میناچی | ارشاد |
| ۶ | رضا صدر | بازرگانی | ۱۷ | داريوش فروهر | کار |
| ۷ | ؟ | بهداشت | ۱۸ | رفسنجانی | کشور |
| ۸ | ؟ | معادن | ۱۹ | مصطفي كتيرايي | مسکن |
| ۹ | عباس شیبانی | کشاورزی | ۲۰ | معین‌فر | نفت |
| ۱۰ | مهدوی کنی | دادگستری | ۲۱ | عباس تاج | نیرو |
| ۱۱ | خامنه‌ای | دفاع و سپاه | ۲۲ | ؟ | جهاد |
[ویرایش] دوران ریاست جمهوری
بنی‌صدر پس از احراز پست ریاست جمهوری، اهدافی چون دوباره‌سازی مراکز قدرت، از دور خارج کردن تدریجی سپاه پاسداران، دادگاه‌های انقلاب و کمیته‌ها و ادغام آنها در سایر سازمانهای دولتی، کاستن نفوذ روحانیون و همچنین ایجاد طرحی برای بهسازی و توسعه اقتصادی کشور را در دستور کار خود قرار داد بود. بر خلاف خواست حزب جمهوری اسلامی، خمینی به بنی‌صدر اجازه داد تا پیش از تشکیل مجلس، در ماه بهمن ۱۳۵۸ با ادای سوگند حکم ریاست جمهوری خویش را دریافت کند. او همچنین یک ماه پس از پیروزی در انتخابات، با حکم خمینی به ریاست شورای انقلاب که هیات سیاست‌گذار و نظریه پرداز ایران محسوب می‌شد، منصوب گشت و خمینی همچنین به منظور تثبیت موقعیت او، سمت فرماندهی کل قوا را نیز به او محول کرد.[۱۱] با اینحال کوشش بنی‌صدر در جهت متمرکزتر کردن قدرت در دست خویش و مسئله وجود مراکز چندگانه قدرت، او را مانند نخست وزیر پیشین مهدی بازرگان، در رویارویی با روحانیون و فعالان حزب جمهوری اسلامی چون علی خامنه‌ای و علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی که میکوشیدند تا او را عاملی تشریفاتی و بی‌نفوذ جلوه دهند، [۲] قرار داد و این منازعات، بر فضای سیاسی کشور در دوران ریاست جمهوری او تاثیر بسیار نهاد. بنی‌صدر در انحلال دادگاه‌های انقلاب، سپاه پاسداران و کمیته‌ها و همچنین تحت کنترل درآوردن قوه قضائیه و رادیو و تلویزیون شکست خورد. خمینی شخصاً، مقام ریاست دیوان عالی کشور را به بهشتی و دادستانی کل را به موسوی اردبیلی که از اعضای بلندپایه حزب جمهوری اسلامی بودند محول نموده بود.[۱۱]
نخستین انتخابات مجلس پس از انقلاب در روز ۲۴ اسفند ۵۸ (و دور دوم آن ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹) در میان اتهاماتی مبنی بر وجود تقلب در آن، برگزار شد. با اعلام نتایج رسمی انتخابات، نامزدهای حزب جمهوری اسلامی، ۱۳۰ کرسی از مجموع ۲۴۱ کرسی را از آن خود نمودند و نامزدهای مورد حمایت بنی‌صدر و بازرگان نیز هرکدام تعدادی هر چند اندک از کرسیها را تصاحب کردند.[۲]
در اواخر فروردین ماه سال ۱۳۵۹ شورای انقلاب با تایید خمینی و با هدف تصفیه دانشگاه‌ها از اساتید و دانشجویان دگراندیش، به اپوزیسیون یا گروههای سیاسی منتقد و مخالف نیروهای مذهبی حاکم در جمهوری اسلامی که عمدتا خاستگاه دانشجویی داشته و دانشگاه را فضای امن سیاسی و کانون فعالیتهای خود به شمار می‌آوردند، برای تخلیه دفاتر خود در دانشگاه‌ها مهلتی سه روزه داد. در طی این روزها درگیری و خشونت در دانشگاه‌های ایران به ویژه در دانشگاه تهران به اوج خود رسیده و چند تن کشته و صدها نفر مجروح شده و این سرآغاز رویدادی شد که ازآن به عنوان «انقلاب فرهنگی» یاد می‌شود.[۱۲][۱۳] بنی‌صدر که آن هنگام از حامیان اصلی انقلاب فرهنگی بود و نیروهای چپ، اصلی ترین منتقدان وی محسوب می‌شدند، صبح روز دوم اردیبهشت همراه با انبوهی از مردم تهران به دانشگاه تهران رفت و با سخنرانی خود مصوبه شورای انقلاب را ابلاغ نموده و بر ضرورت انقلاب فرهنگی تأکید کرد. بنی‌صدر گمان می‌کرد توانایی کنترل و هدایت کردن انقلاب فرهنگی را دارد، لیکن هدایت آن به دست حامیان خمینی افتاد.[۱۴][۱۵][۱۶]
مجلس شورای اسلامی که اکثریت آنرا اعضای حزب جمهوری اسلامی تشکیل می‌داد، کاندیداهای بنی‌صدر را برای احراز پست نخست‌وزیری نپذیرفت این کشمکش حدود یک ماه ادامه یافت و حتی نخست وزیری مصطفی میرسلیم از اعضای حزب جمهوری نیز مورد موافقت مجلس قرار نگرفت. حزب جمهوری، محمدعلی رجایی را معرفی نمود و بر آن پافشاری می‌کرد.[۱۷] بنی‌صدر سرانجام از روی اکراه و تحت فشارها، رجایی را که مورد تایید او نبود در مرداد ۱۳۵۹ به سمت نخست وزیری دولت خویش انتخاب کرد و مدت کوتاهی پس از عدم قبول بنی صدر در پذیرفتن نامزدهای منتخب رجایی برای کابینه دولت، روابط ایندو به تیرگی و ناسازگاری گرایید. مدتی بعد در ماه مهر همان سال عراق به خاک ایران یورش برد که آتش جنگی هشت ساله بین این دو کشور را برافروخت.[۲] به جز اختلاف نظر و درگیری او با نخست وزیر و اعضای کابینه، او در ابتدای جنگ به سیاستهایی معتقد بود که موجب مخالفت حزب جمهوری اسلامی و مجلس و روحانیونی که پیشتر از او حمایت کرده بودند، شد. حزب، روزنامه جمهوری اسلامی را منتشر می‌کرد و بنی صدر شروع به انتشار روزنامه انقلاب اسلامی (که از تیراژ بیشتری برخوردار بود) نمود.
در نهم ماه آبان، بنی‌صدر طی نامه‌ای رسمی به خمینی، وزیران کابینه نخست وزیر را که بی‌کفایت خطاب کرده بود، تهدیدی بزرگ تر از تجاوز عراق به خاک کشور خواند. وی همچنین در این نامه از نادیده گرفتن هشدارهایش درمورد وخیم‌تر شدن اوضاع اقتصادی و پافشاریهایش مبنی بر نیاز به سازماندهی مجدد نیروهای مسلح، گله کرد. این نامه و همچنین مخالفتهای او در گروگان گیری اعضای سفارت آمریکا در تهران، خشم مجلس وقت (که اکثریت آن از اعضای حزب جمهوری اسلامی تشکیل می‌شد) را بر انگیخت.[۲]
بنی‌صدر که در ماه‌های آغازین سال ۱۳۶۰ دیگر از حمایت خمینی برخوردار نبود، از آنجاکه به تنهایی توان مقابله با مخالفانش را نداشت و پیشتر هیچگاه به ایجاد یک حزب و یا ائتلاف اقدام نکرده بود، با سازمان مجاهدین خلق که که یک گروه ضد حکومت وقت محسوب می‌شد و پیشتر از آنها به شدت انتقاد کرده بود، متحد شد.[۱۸] در اواخر ماه خرداد او که برای حفظ جان خویش در اختفا به سر می‌برد مردم را به قیام فراخواند.[۱۹] مجاهدین خلق نیز در پی تعارضات شدید با حکومت در سال ۵۹، از بنی‌صدر حمایت کرده و در تاریخ ۲۹ خرداد ۱۳۶۰ از هوادارانشان خواستند تا علیه حکومت خمینی به خیابانها بریزند.
یک روز پس از آن، تظاهرات خشونت آمیز و بزرگی در شهرهای مختلف کشور به راه افتاد چنانکه در تهران حدود پانصدهزار نفر در خیابانها به دادن شعار و اعتراض و درگیری با نیروهای حزب‌اللهی پرداختند.[۲۰][۲۱][۲۲] حکومت نیز با اعلام خمینی و دیگر روحانیون حامی او به سرعت عکس‌العمل نشان داد، چنانکه تنها در اطراف دانشگاه تهران حدود ۵۰ نفر کشته، ۲۰۰ نفر مجروح و ۱۰۰۰ نفر دستگیر شدند.[۲۳]
[ویرایش] پس از برکناری از ریاست جمهوری
روز بعد از تظاهرات، در تاریخ ۳۱/۳/۱۳۶۰ مجلس شورای اسلامی با اکثریت ۱۷۷ نفر در مقابل ۱۲ رای ممتنع و یک رای مخالف رأی بر عدم کفایت بنی‌صدر داد.[۲۴] حکم مجلس یک روز بعد به امضای خمینی که پیش از آن از همراهی بنی‌صدر با مجاهدین خلق برآشفته بود، رسید و دستور بازداشت او توسط خمینی به اتهام خیانت و توطئه علیه نظام صادر شد.[۲]
در روز هفتم تیر ۱۳۶۰ در حالیکه در دفتر حزب جمهوری اسلامی، اجلاسی از سران آن در حال برگزاری بود، بمب قدرتمندی منفجر شده و بیش از هفتاد تن از مقامات بلندپایه حکومتی از جمله، دبیرکل حزب و رئیس دیوان عالی کشور سید محمد حسینی بهشتی، چهار تن از وزرای کابینه دولت، ۲۳ نماینده مجلس و چندین تن از دیگر مقامات کشته شدند.[۱۱] جمهوری اسلامی، مجاهدین خلق را که پس از حوادث خشونت‌آمیز سی‌ام خرداد ماه، اعلان مبارزه مسلحانه علیه حکومت نموده بود، عامل این اقدامات اعلام کرد و در پی آن سرکوبی شدیدی شامل اعدام هزاران تن از هواداران مجاهدین از سوی حکومت روی داد.[۱۹]
مدتی بعد کرسی ریاست جمهوری به محمدعلی رجایی سپرده شد و او دبیر کل جدید حزب جمهوری اسلامی، محمدجواد باهنر را به مقام نخست‌وزیری خویش برگزید. هنگامی که قیام مورد انتظار بنی صدر و مسعود رجوی (رئیس سازمان مجاهدین خلق) رخ نداد، [۱۹] آنان از فرودگاه مهرآباد و با هواپیمایی که بهزاد معزی هدایت آن را برعهده داشت از ایران گریخته و وارد فرودگاه پاریس شدند. رجوی و بنی صدر به همراه برخی گروههای دیگر، شورای ملی مقاومت را برای مبارزه با حکومت جمهوری اسلامی تشکیل دادند.
در ایران، به منظور تحقیر بنی صدر، رسانه‌های جمهوری اسلامی چنین شایع کردند که وی با لباس زنانه و با برداشتن ابروهایش از ایران فرار کرده است. در رسانه های ایران عکسی دستکاری شده‌ای از بنی صدر با پوشش زنانه و ابرو برداشته منتشر شد. ولی گزارشگر نیویورک تایمز که بعد از فرار بنی صدر در پاریس با او ملاقات کرد گزارش داد که بنی صدر اقدام به برداشتن ابروهایش نکرده و این شایعه را مردود دانست. [۲۵]
دو ماه پس از حادثه بمب‌گذاری ماه تیر، در انفجار مهیب دیگری در دفتر ریاست جمهوری به تاریخ ۸ شهریور، رجایی و باهنر کشته شدند و حوادث خشونت آمیز دیگر در آن سال ادامه یافت. برآورد اشتباه مجاهدین خلق از میزان آسیب پذیری حکومت و اقدامات مسلحانه آنان نهایتاً بر قدرت حامیان خمینی افزود، به‌طوریکه تمامی مراکز تصمیم‌گیری در اختیار آنان قرار گرفته و فضای سیاسی کشور بسته شد. بدین ترتیب، همه گروههای سیاسی، جز آنهایی که در ردیف نیروهای «مکتبی» قرار داشتند، از میدان خارج شدند.[۲۶][۱۹]
در پی اقدامات مجاهدین خلق در حمایت از عراق در جریان جنگ این کشور با ایران، [۱۹] در سال ۱۹۸۴ میلادی، بنی صدر از شورای ملی مقاومت خارج شد.[۲] بنی‌صدر در دادگاهی که برای واقعه ترور میکونوس در آلمان تشکیل شد و مقامات عالی نظام جمهوری اسلامی را به دست داشتن به ترور رهبران مخالف کُرد متهم کرد، علیه نظام جمهوری اسلامی شهادت داد. او اکنون در ورسای، شهری در حومه پاریس، تحت مراقبت امنیتی دولت فرانسه اقامت دارد و به انتشار منظم هفته‌نامه «انقلاب اسلامی در هجرت» و نیز نوشتن و انتشار رشته کتاب‌هایی در زمینهٔ مسائل گوناگون اسلامی پرداخته‌است.[۲۷]
دو فرمانده نظامی بلند پایه ایران رحیم صفوی و علی شمخانی در سالگرد آزادی خرمشهر در سال ۱۳۸۷ تبلیغات قبلی مقامات دولتی درباره خائن بودن بنی صدر را رد کردند. شمخانی گفت که وی به‌دنبال پیروزی بود.[۲۸][۲۹]
[ویرایش] منابع
- ↑ دوران مبارزه.علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی. جلد اول. زیر نظر محسن هاشمی رفسنجانی. دفتر نشر معارف انقلاب. صفحه ۱۴۶
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ ۲٫۵ ۲٫۶ ۲٫۷ ۲٫۸ ابوالحسن بنی‌صدر (انگلیسی). دانشنامه بریتانیکا (۲۰۰۸). بازدید در تاریخ ۱۷ آوریل ۲۰۰۸.
- ↑ ازکاخ شاه تا زندان اوین. احسان نراقی. خدمات فرهنگی رسا. تهران. ۱۳۷۲
- ↑ اصول راهنما و ضابطه‌های حکومت اسلامی. ابوالحسن بنی صدر. پاریس. ۱۳۵۳
- ↑ دوران مبارزه.علی اکبر هاشمی رفسنجانی.جلد اول. زیر نظر محسن هاشمی رفسنجانی. دفتر نشر معارف انقلاب. صفحات ۲۸۳ و ۲۸۴
- ↑ صدمقاله. ابولحسن بنی صدر.پیام آزادی. زمستان ۵۸صفحه ۲۴۸
- ↑ شکست شاهانه. ماروین زونیس. عباس مخبر. انتشارات طرح نو. تهران. ۱۳۷۰
- ↑ بحران. همیلتون جردن. کتابسرا. تیرماه ۱۳۶۲
- ↑ آمریکا دربند. پیر سالینجر. کتابسرا. دیماه ۱۳۶۲
- ↑ داستان انتخاب بنی صدر به ریاست جمهوری از زبان شهید محلاتی (فارسی). وبگاه رسمی مرکز اسناد انقلاب اسلامی (در تاریخ ۲۹ بهمن ۱۳۸۶). بازدید در تاریخ ۱۵ اسفند ۱۳۸۶.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ایران پس از پیروزی انقلاب ۵۷ (ریاست جمهوری بنی‌صدر) (انگلیسی). Iran Chamber Society (۲۰۰۸). بازدید در تاریخ ۲۶ مه ۲۰۰۸.
- ↑ انقلاب فرهنگی: رویارویی سیاسی یا اسلامی کردن دانشگاه، وبگاه رادیو فردا، ۰۱/۰۲/۱۳۸۶
- ↑ تولد از بطن خشونت: به بهانه سالروز تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی وبگاه بی بی سی فارسی، ۱۳ ژوئن ۲۰۰۶
- ↑ تولد از بطن خشونت: به بهانه سالروز تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی وبگاه بی بی سی فارسی، ۱۳ ژوئن ۲۰۰۶
- ↑ ایران امروز، ریشه‌ها و پی‌آمدهای انقلاب به قلم نیکی کدی و یان ریچارد، صفحه ۲۵۰
- ↑ ایران تحت سلطه آیت‌الله‌ها به قلم دیلیپ هیرو، صفحه ۱۶۰
- ↑ انتخابات ریاست جمهوری (اول و هفتم) در وبگاه روزنامه ایران، شماره ۲۱۴۷ - سال هشتم - دوشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۸۱
- ↑ انتخابات ریاست جمهوری (اول و هفتم) در وبگاه روزنامه ایران، شماره ۲۱۴۷ - سال هشتم - دوشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۸۱
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ۱۹٫۳ ۱۹٫۴ ایران امروز، ریشه‌ها و پی‌آمدهای انقلاب به قلم نیکی کدی و یان ریچارد، صفحه ۲۵۳
- ↑ Radical Islam: Iranian Mojahedin, by Ervand Abrahamian, Page 1, Publisher: I B Tauris & Co Ltd (December 31, 1989), ISBN-۱۰: ۱۸۵۰۴۳۰۷۷۲, ISBN-۱۳: ۹۷۸-۱۸۵۰۴۳۰۷۷۳
- ↑ Iranian Mojahedin, by Ervand Abrahamian, Page 218, Publisher: I B Tauris & Co Ltd (December 31, 1989), ISBN-۱۰: ۱۸۵۰۴۳۰۷۷۲, ISBN-۱۳: ۹۷۸-۱۸۵۰۴۳۰۷۷۳
- ↑ ««برخی از کارکنان دفتر بنی‌صدر هم اعدام شدند»». رادیو زمانه. ۱۱ فروردین ۱۳۸۸. بازیابی‌شده در ۳۱ مارس ۲۰۰۹.
- ↑ Radical Islam: Iranian Mojahedin, by Ervand Abrahamian, Page 219, Publisher: I B Tauris & Co Ltd (December 31, 1989), ISBN-۱۰: ۱۸۵۰۴۳۰۷۷۲, ISBN-۱۳: ۹۷۸-۱۸۵۰۴۳۰۷۷۳
- ↑ عبور از بحران. علی اکبر هاشمی رفسنجانی. دفتر نشر معارف انقلاب. صفحه ۱۶۵
- ↑ MACKEY، ROBERT، «Iran’s State Media Mocks Arrested Student Leader Pictured in Women’s Clothing»، The New York Times، December 9, 2009, 3:01 pm. بازیابی‌شده در تاریخ December 10, 2009. (به زبان English)
- ↑ مطبوعات سیاسی از ۵۷ تا ۸۰ در وبگاه روزنامه ایران، شماره ۲۱۳۶ - سال هشتم - دوشنبه ۶ خرداد ۱۳۸۱
- ↑ ابوالحسن بنی صدر، وبگاه بی‌بی‌سی فارسی، ۱۱ بهمن ۱۳۸۷
- ↑ اظهارات تعجب برانگیز دو فرمانده (خبر ویژه)، کیهان نیوز، شنبه ۴ خرداد ۱۳۸۷ شماره ۱۸۹۰۹۳
- ↑ فرماندهان جنگ: بنی‌صدر خائن نبود (رادیو زمانه، ۴خرداد۱۳۸۷)
 |
در ویکی‌انبار منابعی در رابطه با موجود است. |
[ویرایش] پیوند به بیرون
- وبگاه رسمی ابوالحسن بنی‌صدر
- وب‌لاگ رسمی ابوالحسن بنی‌صدر
- پایگاه اینترنتی روزنامه انقلاب اسلامی
- ایران پس از پیروزی انقلاب ۵۷ (ریاست جمهوری بنی‌صدر) (انگلیسی). Iran Chamber Society (۲۰۰۸). بازدید در تاریخ ۲۶ مه ۲۰۰۸.
- کتاب ایستاده بر آرمان، روایت فروپاشی یک انقلاب.
| قبلی: ابراهیم یزدی |
وزیر امورخارجه ایران ۱۳۵۸ - ۱۳۵۸ |
بعدی: صادق قطب زاده |
| قبلی: ندارد |
رئیس‌جمهور ایران ۱۳۵۸ - ۱۳۶۰ |
بعدی: محمدعلی رجایی |
|
|||||||
